Arama:
Somunlar | Somun Ölçüleri ve Çeşitleri

Somun

En sık kullanılan ana bağlantı elemanları arasında yer alan somun, cıvata ve saplama gibi diğer bağlantı elemanlar ile birlikte kullanılmaktadır. Somunlar takıp, sökülebilen kullanımı basit parçalardır. Vida kanallarına sürtünme kuvveti ile elemanların birbirine bağlanmasını sağlar. Yazımızda somun çeşitleri, somun kullanım alanları ve somun ölçüleri gibi konuları ele almaya çalışacağız.

Somun Ne İşe Yarar?

Somunlar ortasında bulunan delikler vasıtasıyla, cıvataların bağlantı yapılan parçaya kuvvetlice bağlanmasını sağlamaktadır. Bir civata ile kullanılacak somunun fazla sıkılması, o parçanın sağlamlık oranını yükseltmektedir.

Ana bağlantı elemanlarından biri olan ve bağlantı kurduğu elemanın bağlanma gücünü arttırmaya yarayan somunlar özellik ve şekillerine göre farklı çeşitleri mevcuttur. Özellikle cıvata ya da vida ile birbirini tamamlar. İnşaat, mobilya, otomotiv ve makine gibi sektörlerde sıklıkla kullanılan önemli parçalardan biridir.

Somun Kullanım Alanları

Somun ortasından cıvata ya da vidanın geçtiği delik, cıvatanın takılacağa yere kuvvetlice birleşmesini sağlamaktadır. Cıvata ile birlikte kullanılacak somun, ne kadar güçlüce sıkılırsa, o parçanın sağlamlığı o düzeyde artmaktadır.

Birçok çeşidi bulunan somun kullanım alanları da bir o kadar geniştir. Cıvatanın kullanıldığı yerlerde somun da kullanılabilmektedir. Makine, otomotiv, beyaz eşya, küçük ev aletleri, mobilya, gıda ve sağlık gibi daha hemen hemen her endüstriyel alanlarda kullanılabilmektedir.

Somun Ölçüleri

Cıvata gibi bağlantı elemanlarını parçalara sıkıca bağlanmasını sağlayan somun kullanım alanlarına göre farklı ölçülerde olabilmektedir. Burada 2 farklı somun ölçüm yöntemi mevcuttur. Bunlar sargılı kısım ve altıgen olan şeklin genişliği ile somun ölçüleri alınmaktadır. Standart olan tasarımları gereği  somun ölçer materyalleri vasıtasıyla somun ölçüleri kolayca ölçülebilmektedir.

Sağlamlık istenen yerlerde kaliteli somun ve kaliteli cıvata kullanmak gerekmektedir. Somun kalitesi tek haneli rakamlarla belirtilmektedir.

Somunun ortasında kılavuz çekilmiş dişler, üretilen ölçü standartlarına göre metrik ve inç olarak kullanılmaktadır. Üretim malzemeleri dayanım gücüne göre sınıflandırılmaktadır. Somun dayanım sınıfları 4, 6, 8 gibi sayılardan oluşmaktadır. Cıvatanın imal edildiği malzemenin N/mm² cinsinden çekme dayanımının 1/100’ünü ifade etmektedir. Somuna uygulanması gereken en fazla gerilim, dayanım sınıfı değerinin 10 katıdır. Örneğin dayanım sınıfı 8 olan bir somunun dayanım sınıfı değeri: 8 x 100 = 800 N/mm², maksimum gerilim değeri ise 80 kg/mm²’dir. Bağlantı elemanları seçiminde, somun dayanım sınıfı, cıvata dayanım sınıfına denk olmalıdır.

Somun Çeşitleri Nelerdir?

Somunlar kullanım alanlarına göre farlı çeşitlerde imal edilmektedir. En çok kullanılan modeller şunlardır.

Altı Köşe Somunlar
Altı Köşe Kör Somun
Kare Kaynak Somunu
Kare Somun
Boru Dişi Somun
Flanşlı Somun
İnce Taçlı Somun
Altı Köşe Perçin Somun
Fiberli Flanşlı Somun
Pres Somun
Birleştirme Somunu
Uzatma Somunu
Altı Köşe Kaynak Somun
Kontra Somun
Kelebek Somun
Ağır Yük Somunu
Ağaç Somunu gibi çeşitleri bulunmaktadır.

Somun hangi yöne açılır?

Sökülüp takılan alet ya da parçalar sağ el kuralına göre imal edilmektedir. Bu nedenle somunda sağa döndürülerek takılır, sola döndürülerek açılır.

Somun Anahtarı

Somun anahtarları, bağlantı elemanlarını söküp takmayı sağlayan alettir. “U” harfine benzeyen açık ucu birde başı dörtgen, altıgen gibi farklı şekillerde olan kapalı ucu mevcuttur. Bir diğer adı da İngiliz anahtarı olarak bilinmektedir. Genellikle cıvata, imbus, setskur gibi bağlantı elemanlarını açma amaçlı somun anahtarları kullanılmaktadır. Tüm bu bağlantı elemanlarının metrik ölçülerine göre cıvata somun ölçüleri belirlenmektedir. Bu çeşitlilik cıvata somun fiyatları için de aynı şekilde devam etmektedir. Bağlantı elemanlarının metrik ölçülerine göre, somun anahtarı ölçüleri de milimetre (mm) cinsinden belirlenmiştir. Cıvata somun fiyatları da bu ölçülere göre değişmektedir.

Rondela Pul

Genellikle somun ile birlikte kullanılan, cıvatanın baş tarafının altında konumlanan orta kısmı delik olan halka biçimli sac parçalara rondela ya da pul denir. Cıvatalar somun ile kullanıldığında rondela bağlantı yapılan parçanın üstüne bağlanmaktadır. Aynı zamanda cıvata bağlantı noktalarının olası hasar görmelerini engellemektedirler. Bu nedenle bağlandığı parçadan daha yumuşak bir maddeden üretilmektedirler. Örneğin bronz, sac, pirinç, kurşun, yumuşak çelik, bakır, alüminyum gibi yumuşak metallerden üretilmektedirler. Daha detaylı bilgi için rondela nedir konulu yazımızı inceleyebilirsiniz.

Benzer Yazılar

 

Somun Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?

Somun Çeşitleri ve Özellikleri

Somun

En çok kullanılan bağlantı elemanlarından biri olan somun, cıvata ve saplamalar ile birlikte kullanılmaktadır. Takma ve sökmesi kolaydır. Cıvata ve vida üzerindeki kanalların sürtünme kuvvetini kullanarak elemanları birbiri ile birleştirmektedir. Kullanım alanlarına göre somun çeşitleri ve özellikleri mevcuttur.

Bağlantı elemanları arasında cıvata, gijon ve saplamalar ile birlikte kullanılan somun çeşitleri inşaat, mobilya, otomotiv ve makine gibi birçok alanda yoğun olarak kullanılmaktadır.

Somun Çeşitleri

Cıvata benzeri elemanların bağlantı yapılacak parça ile kuvvetli şekilde birleştirilmesini somun sağlamaktadır. Bağlantı elemanlarının gövdesi üzerindeki helis kanalları arasında ilerleyen somun, oluşturduğu sürtünme kuvveti sayesinde parçaları kuvvetlice tutunmayı sağlamaktadır. Kullanım alanlarına göre farklı tipte birçok somun çeşitleri mevcuttur.

Sık kullanılan somun çeşitleri arasında yer alanlardan bazıları:

  • Altı Köşe Kör Somun,
  • Kare Kaynak Somun,
  • Kare Somun,
  • Boru Dişi Somun,
  • Flanşlı Somun,
  • İnce Taçlı Somun,
  • Sıkmalı Altı Köşe Somun,
  • Tablalı Somun,
  • Altı Köşe Perçin Somun,
  • Fiberli Flanşlı Somun,
  • Pres Somunu,
  • Birleştirme Somunu,
  • Kafes Somun,
  • Uzatma Somun,
  • Altı Köşe Kaynak Somun,
  • Altı Köşe Flanşlı Somun,
  • Kontra Somun,
  • Plastik Kelebek Somunu
  • Kelebek Somunu,
  • Takviyeli Somun,
  • Yuvarlak Düz Kafa Perçin Somun,
  • Ağır Yük Somunu,
  • Ağaç Somunu,
  • Silindir Somunu,
  • Çelik Konstrüksiyon Somunu gibi türleri bulunmaktadır.

Somun Nerede Kullanılır?

Ortasında cıvata ve vidanın geçmesi için yer alan delik sayesinde, cıvatanın takılacağa yere kuvvetlice konumlanmasını sağlamaktadır. Cıvata ile birlikte kullanılacak somun, ne kadar güçlüce sıkılırsa, o parçanın sağlamlığı o oranda artmaktadır.

Yukarıda belirttiğimiz gibi birçok tipi bulunan somun için kullanım alanları da bir o kadar çoktur. Yani cıvata kullanılan hemen her yerde somun da kullanılabilmektedir. Makine, otomotiv, beyaz eşya, küçük ev aletleri, mobilya, gıda ve sağlık alanlarında farklı amaçlarla kullanılmaktadır.

Sağlamlık istenen yerlerde kaliteli somun ve kaliteli cıvata kullanmak gerekmektedir. Somun kalitesi tek haneli rakamlarla belirtilmektedir. Aynı zamanda somun uygulanan gerilim, somun kalite sayısının 10 katına eşittir. Örneğin kalite seviyesi 6 olan bir somun üzerine uygulanacak en yüksek gerilim 60 kg/mm’dir.

Benzer Yazılar

 

Somun Ölçüleri

Somun Vida Nedir? Somun Ne İşe Yarar?

Farklı parçaların birleştirilmesinde kullanılan cıvatanın güçlü bir şekilde bağlanmasını sağlayan bağlantı elemanlarına somun denilmektedir. Farklı sektörlerde adı somun vida olarak da kullanılmaktadır.

Somunun ortasında kılavuz çekilmiş delik, iki farklı bağlantı elemanının birleştirilmesi ve bulunduğu yere güvenli, sağlam bir şekilde konumlanmasını sağlamaktadır. Bir somunun sağlamlık derecesi, somunun fazla sıkılması ile ilişkilidir.

Saplama ve cıvata benzeri bağlantı elemanları ile birlikte kullanılan somun ihtiyaçlara göre farklı ölçü ve tiplerde üretilmektedir. Özellikle bazı sektörlerin vazgeçilmeyen ana bağlantı parçalarıdır. Cıvata ve saplama çoğunlukla kullanıldığı bağlantı elemanlarındandır. Ayrıca takma ve sökme işlemi basittir. Cıvata ve saplama üzerindeki vida dişleri arasında sürtünme kuvveti ile elemanları güçlüce birleştirmektedir.

 

Somun Çeşitleri

Somunlar kullanım alanlarına göre farlı tip ve ölçülerde üretilmektedir. Anahtar ağız çeşitleri bakımından çoğunlukla altıköşe, kare, boru, flanşlı somun çeşitleri kullanılmaktadır. Farklı kullanım alanları için kelebek, T, kaynak tipi somun modelleri bulunmaktadır. En çok kullanılan modeller şunlardır.

  • Altı Köşe Somunlar
  • Altı Köşe Kör Somun
  • Kare Kaynak Somunu
  • Kare Somun
  • Boru Dişi Somun
  • Flanşlı Somun
  • İnce Taçlı Somun
  • Altı Köşe Perçin Somun
  • Fiberli Flanşlı Somun
  • Pres Somun
  • Birleştirme Somunu
  • Uzatma Somunu
  • Altı Köşe Kaynak Somun
  • Kontra Somun
  • Kelebek Somun
  • Ağır Yük Somunu
  • Ağaç Somunu

 

Somun Ölçüleri

Somun ortasında kılavuz çekilmiş dişler, üretilen ölçü standartlarına göre metrik ve inç olarak kullanılmaktadır. Üretim malzemeleri dayanım gücüne göre sınıflandırılmaktadır. Somun dayanım sınıfları 4, 6, 8 gibi sayılardan oluşmaktadır. Cıvatanın imal edildiği malzemenin N/mm² cinsinden çekme dayanımının 1/100’ünü ifade etmektedir. Somuna uygulanması gereken en fazla gerilim, dayanım sınıfı değerinin 10 katıdır. Örneğin dayanım sınıfı 4 olan bir somunun dayanım sınıfı değeri: 4 x 100 = 400 N/mm², maksimum gerilim değeri ise 40 kg/mm²’dir. Bağlantı elemanları seçiminde, somun dayanım sınıfı, cıvata dayanım sınıfına denk olmalıdır.

Benzer Yazılar