İnşaat sektöründe yapı elemanı olarak kullanılan kolon, kiriş ve perde betonlarda bağlantı ve kalıp kurulumunda yer alan gergi miline tij denir. Ayrıca tie rod, tayrot yada tayrod isimleri ile de kullanılmaktadır.
Tij bir diğer adıyla saplama elemanı, İngilizce’de tie-rod kelimesinden gelen perde ve kolonların kalıp gergi mili olarak kullanılan bir bağlantı elemanıdır. Değişik ölçü ve boyutlarda imal edilmektedir. Dayanım güçleri 10-30 ton arasındadır.
Tij Demiri Kullanım Alanları
Beton şerbetinden daha az etkilendiğinden beton dökümü esnasında oluşan basınç kaynaklı kalıpların patlamasını engel olur.
İnşaatlarda yoğun bir şekilde kullanılan tij demiri; beton perdelerde oluşan zayıf noktalara (tij delikleri) müdahale sırasında aktif rol oynamaktadır. Ayrıca kullanım alanlarına sektörel olarak değinirsek; inşaat, uçak ve otomotiv sanayinde yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu alanlardan detaylı bahsedersek:
Beton perdelerde oluşan tayrot (tij) deliklerinin doldurulmasında,
Betonun malzemesinin gerçek özelliğini yitirmesi (segregasyon) durumlarında,
İnşaat kalıplarının hazırlanma aşamasında
İnşaatlar temellerine güç kazandırma,
Havuz gibi ıslak zemin alanlarının inşasında
Sıkma ve sökme işlemlerinin yüksek oranda kullanıldığı yerlerde
Yüksek gerilim ve baskılarda
Uçakların gövde ve kanatlarının montajında
Otomobil üretiminde tie rod direksiyon düzeneğinde
Prefabrik yapılarda kullanılan ankraj işlemini (ankraj bulonu) sağlamlaştırmada
Telekomünikasyon kabinet üstü rack bağlantılarında
Asansör montaj ve kurulumlarında
Galvaniz Nedir?
İlgili parçanın içine batırıldığı erimiş çinko banyosuna galvaniz banyosudenir. Özetlersek metal kaplama işlemi olarak bilinmektedir. Bu işlemin yapılması için çeliğin yaklaşık 450 C derecede eritilmiş çinkonun içine batırılarak kaplanmasıdır. Bu işlem ile metalin dayanıklılığı artarken, yüzey paslanmasının da önüne geçilmektedir. Kısacası metalin ömrünü uzatan bir işlemdir.
Galvanizli tij demiri parçaları oldukça uzun ömürlü olup, bulunduğu ortama göre değişkenlik gösterse de neredeyse 50 yıl hiç bakım gerektirmeden kullanılabilmektedir. Aynı zamanda sıcak daldırma galvanizli tij demiri, basit olarak temizlenen bir yüzeyi olmasından parçaya korozyon anlamında koruma sağlamaktadır. Bakım zamanı geldiğindeyse hiçbir karmaşık hazırlığa / uygulamaya gerek olmaksızın yapılabilir. Farklı ebat ve ölçülerde olması galvanizli gijon tij demiri için farklı fiyatlar çıkarmaktadır. Detaylı fiyat bilgisi için bizimle buradan iletişim kurabilirsiniz.
İmalattan çıkan telin, ölçüsü belli kalıplar içerisinden geçirilerek çapının küçültülmesine tel çekme denir. Tel kesitleri çoğunlukla dairesel olup kare veya altıgen kesitlerde mevcuttur. Tel çekme işlemi, telin kalınlık ve uzunluğu dikkate alarak makine veya el haddelerinde yapılmaktadır. Teller ilk üretimden çıktıklarında büyük ölçülerde bulunmaktadır. Bu sebeple tel çekme makinelerinde çekilerek inceltilir ardından elmas haddeler ile istenilen son ölçü verilir. Bu işlem ile telin çapı küçülerek, boyunda da uzama meydana gelir.
Dairesel kesitli çubuklar tel çekme işlemine girdiğinde ortaya cıvata ve saplama gibi bağlantı elemanları gelmektedir. Dairesel kesitli teller ise kablo ve yayların üretiminde kullanılabilmektedir. Çelik tellerin imalatında kullanılan hammaddeye ise filmaşin denir.
Üzeri paslı olan tellerin mekanik veya kimyasal yöntemler ile üzerindeki paslardan arındırılması sağlanır. Aksi halde bu durum kullanılan kalıpların aşınmasına yol açmaktadır.
Tel Çekim Makinaları
Tel çekim işleminde öncelikle silindir makinalar kullanılmaktadır. Bu makinalarda 2 adet birbirine ters yönde dönen çelik merdaneler mevcuttur. Tel çekim işleminde kullanılan merdaneler silindir şeklinde iken levha çekiminde kullanılan merdaneler düzdür. İstenilen ölçü miktarı üst merdane hareketi sayesinde ayarlanabilmektedir. Merdane üzerindeki kanallar vasıtasıyla istenilen ölçülere kadar çekilebilmektedir. Ve son işlem olarak elmas haddelerden çekilmesiyle kullanıma hazır hale getirilmektedir.
Silindir makinalar dışında elmas haddeleme veya tel tavlama işlemleri de tel çekme işlemi yöntemlerinden bir diğeridir. Bunlar haricinde bir diğer yöntem ise elle tel çekmedir. Bu işlem için elmas haddelerden geçirilen tel istenen ölçüye getirilir. Ayrıca çekme işleminde gres ve sabun tozu kullanılan yöntem kuru tip tel çekme, sıvı yağ kullanılan yönteme ise ıslak tel çekme denir. Alüminyum, bakır, nikel, karbonlu ve paslanmaz çelik tel çeşidine göre kullanılacak yağ belirlenir.
Tel Çekme İşleminin Yapılışı
Öncelikle varsa teller üzerindeki paslardan arındırılmaktadır. Ardından çekilecek tellere tavlama işlemi uygulanır. Tavlama işlemi ön tav, ara tav ve son tav olmak üzere çekim işlemleri aşama aşama uygulanmalıdır.
Filmaşin tavlana derecesi 850-1050 C dereceyi bulmaktadır. Telin kalınlık ve uzunluk ölçülerine göre makine mı yoksa el haddesi ile çekim yapılacağına karar verilmektedir. Ayrıca 5 mm altındaki teller çekme yolu ile elde edilirken, 5mm üzeri teller sıcak haddeleme denilen yöntem ile elde edilmektedir. Eğer tel çapı fazla ise birden fazla tavlanması gerekmektedir. Haddeler arası ölçülerin ayarlanması sonrası merdane üzerindeki büyükten küçüğe doğru ilerleyen kanallar kullanılmalıdır. Telin doğru ve düzgün şekilde çekilebilmesi için silindirden çıkan ucun düşük kuvvetle çekilip yön verilmesi gerekmektedir. Son işlem olarak da silindirden çıkan tel elmas haddeden geçirilmesi gerekmektedir.
Bir makinenin parça ve aksesuarlarını bir arada tutan metal bağlantı elemanın cıvata denir. Cıvatalar farklı şekil ve boyutlarda imal edilmektedir. Her birinin kendine özgü kullanım alanları vardır. Bu yazımızda imbus cıvata ve setskur cıvata çeşitlerini inceliyor olacağız.
İmbus Cıvata nedir?
Metal veya tahta parçasını başka bir metal veya tahta parçasına sabitlemek için üretilmş bağlantı elemanlarına imbus cıvata denir. İmbuslar, iç basınç ve ısı sayesinde cıvata başı etrafında çelik bir yapı oluşturan imbus kullanılarak üretilmektedir.
Bu cıvatalar metalden üretilmiştir ve çoğunlukla yuvarlak başlıdır. Dış diş, somun, makine vidaları veya genel amaçlı uygulamalarla kullanım amaçlı üretilmiştir. İç diş, sıkma veya gevşetme için kavrama sağlamak üzere cıvatanın veya somunun göbek kısmından geçer. Bir cıvatadaki dişler belli bir iç açıyla kesilmektedir. Bu da tornavida yukarıdan vida başının altına yerleştirildiğinde, yanlara doğru sıkmak için dönmektedir.
İmbus Cıvata Kullanım Alanları
Bu cıvatalar, gereken vida uzunluğu matkabınızın alabileceğinden daha uzun olduğunda tercih edilmektedir. Beton benzeri zeminlerde delik açmak gerekiyorsa, darbeli matkap kullanmadan vida takmak istediğinizde mafsallı cıvatalar tercih edilebilir.
İki tür alçıpan vidası vardır. Alçıpanın içine kendi deliğini açan matkap uçlu vida ve kendi kendine matkap olmayan vida. Kendinden kılavuzlu vidalar, alçıpanın çatlamadan delinmesine yardımcı olmak için oluklu bir kafaya sahiptir. Kendinden kılavuzlu olmayan İmbus vidalar, duvara delmek için özel bir alete ihtiyaç duymaktadır.
Alyan anahtar takımı ile kullanılan ve baş kısmında altıgen soket yer alan bir civata türüdür. Somun anahtarının kullanılamayacağı boyutta küçük çaplı alanlarda tercih edilmektedir. Parçalar arası sürtünme olasılığı olan alanlarda, gömülme özelliği sayesinde imbus başlı civata tercih edilmektedir.
Silindirik başlı altı köşe yuvalı imbus başlı civatalar; allen başlı, alyen başlı ya da alyan başlı cıvatalar olarak da kullanılmaktadır.
Mukavemet sınıfı olarak 8.8 – 10.9 -12.9 değerlerine sahiptirler. Kullanılacak cıvatanın baş kısmının dışarıda kalması halinde tehlike yaratacak alanlarda daha çok tercih edilmektedir. Örneğin; makinelerin veya tesisat elemanlarının birleştirilmesinde sızmayı önleyen flansch (flanş) üzerinde, hareketli dişli sistemler gibi alanlarda yüzeyde çıkıntı oluşturmayacak şekilde kullanılmaktadır.
İmbus Başlı Civata Nerelerde Kullanılmaktadır?
Baş kısmı dediğimiz kafa bölümünde altıgen yuva olan ve dolayısıyla alyan anahtarı ile takılıp sökülebilmektedir. Yüzeye gömülme özelliğinden dolayı herhangi bir harekette parçalarda sürtme veya çarpışma olasılığını yok eder. Güçlü bir şekilde sıkılabilmesi cıvata için yüksek mukavemet verir. Özellikle kafasının malzemeye gömülebilmesi sayesinde; inşaat, makine, otomotiv, elektronik bileşenler ve ağır ekipmanlarda kullanım için tasarlanmıştır. Yıldız başlı vidaya göre imbus başlı civata fiyatları daha yüksektir.
İmbus Civata Ölçüleri ve Çeşitleri
Cıvata kategorisinde imbus başlı civata ölçüleri özel ölçüler haricinde ihtiyaca göre 6 – 240 mm uzunluğunda ve M2 – M24 çapları arasında üretilebilmektedir. Ayrıca ihtiyaca göre birçok çeşidi mevcuttur. Silindir Başlı, Havşa Başlı, Çelik Setskur, Silindir Başlı Çelik İmbus, Dar Kafa Çelik, Pahlı Çelik Setskur, İncediş Silindirbaş, Bombe Baş, Sivriuçlu Çelik Setskur, Whitworth Unc Silindirbaş, Pullu Bombebaş, Düz Tornavida Bilyalı Setskur, Whitworth Unf Silindirbaş, Metrik Düz Setskur, Metrik Düz Sivriuçlu Setskur, Allen (Alyan) Başlı, Torks Başlı, Flanşlı Bombe Baş, İnce Kafa
Bazı durumlarda altıgen cıvata yerine alyan cıvata kullanılmaktadır. Bunun nedeni; alyan cıvataların altıgen cıvatalara göre en önemli avantajı, kullanılan aletin kafasının kendisinden daha küçük olabilmesidir. Eğer dar bir açıklığın içine yerleştirilmiş cıvata varsa bu alanlar için ideal bir çözümdür. Alyan anahtarını deliğe sokup cıvatayı sökebilirsiniz. Allen cıvatası deliğinin, çok daha fazla temas alanına sahip olduğu için dışarı çıkma veya sıyrılma olasılığı daha düşüktür. Uzatma çubuklu bir soket sürücünüz varsa, küçük alanlarda altıgen cıvatalar kullanılabilmektedir. Ancak soketi yerleştirmek için altıgen kafanın etrafında alyan anahtarı kullanımı için daha fazla alana ihtiyacınız olmalıdır.
Setskur Vida Nedir?
Bu vidalar, tüm gövde üzerinde sadece vida dişi yer alan baş kısmı olmayan cıvata türüdür. Diğer adı vidalı pim olarak geçen setskur vidalar gövdesi üzerinde vida dişi olan başsız cıvatalardır. Mil ve akslar üzerinde bulunan kasnak gibi hareketli parçaların konumunu güvene almak için tercih edilmektedir.
Setskur Cıvata Ölçüleri
Bağlantı elemanlarında gövdesinin tamamı vida dişi olan başsız cıvata türlerindendir. Setskur cıvata ölçüleri anma çapına göre farklı çeşitleri mevcuttur. Aynı zamanda setskur cıvata ölçü birimi milimetre (mm)’dir.
Sektörde farklı isimlerle adlandırılabilmektedir. Setiskur, setuskur, seteskur gibi farklı isimlerle kullanılır. Setskur çeşitlerini incelersek;
Bilyalı setskur çelik hafif baskılı tornavidalı, Bilyalı setskur çelik ağır baskılı tornavidalı, Bilyalı setskur çelik alyen ağızlı,
Bir parçanın bir yere sabitlenmesi için kullanılan bağlantı elemanlarına dübel denir. Vida veya cıvatanın duvar, tavan gibi bir alanlarda açılan deliğe giren parçadır. Beton, ahşap, tuğla gibi zeminlerde kullanılmaktadır. Bağlantı elemanlarından cıvata yada vidanın beton alanlarda açılmış deliklere sabitlenmesi amaçlı kullanılmaktadır. Ağırlıklı olarak beton, ahşap, tuğla benzeri zeminlerde kullanılmaktadır. Dübelin üstünde yer alan çıkıntılı alanlar deliğin içerisinde genleşip mukavemet oluşturmaktadır. Bu da dönmeyi engellemektedir. Dübel kullanımı oldukça basit bir elemandır.
Dübel Çeşitleri
Mukavemet gücü ve kullanım yerlerine göre dübel çeşitleri mevcuttur. Örneğin ankraj yapılacak parçaya ve uygulama alanına göre dübelin seçimi yapılmalıdır. Titreşim, çatlak, sıcaklık, korozyon gibi unsurlar dübel çeşitleri arasında dikkatli düşünülmesi gereken konuların başında gelmektedir. Özellikle yük taşıma kapasitesi yüksek olması için delik içerisinin temizlenmiş olması önemlidir. Dübeli ilk defa bulan kişi İngiltere’den John Joseph Rawlings’tır.
Dübel oldukça yaygın bir kullanıma sahip bir bağlantı elemanıdır. Bireysel anlamda tamirat işlerinden dübel sık kullanılan bir parça olduğundan, bu yazımızda merak edilen bazı konuları aydınlatmak istedik.
Duvara dübel montajı nasıl yapılır?
Dübel, yüzeyde güçlü bir tutunma oluşturduğundan sabitlemenin en üst seviyede olmasına sağlar. Dübeller sıklıkla plastik ve çelik malzemelerden üretilmektedir. Piyasada en çok kullanılan plastik dübel olup bunun dışında demir gibi ağır parçaların sabitlenmesinde ise çelik dübel tercih edilmektedir. Farklı duvar tipleri için alçıpan dübel ve kelebek dübel gibi dübel çeşitleri üretilmektedir. Beton zeminler için kullanılan bazı dübel çeşitleri vida ile birlikte kullanılmaktadır. Bu işlem sonrası dübelin içinde ilerleyen vida, dübelin dışarıya doğru açılmasına ve deliğe yüksek mukavemetle tutunmasını sağlamaktadır. Bir diğer dübel çeşidinde ise zemine yerleştirilen dübelin sabitleme işlemi, özel tipli çivinin dübele çakılarak tamamlanması sağlar.
Dübel Deliği Nasıl Açılır?
Dübel kullanılacak yerde öncelikle dübelin duvara çakılması ya da yerleştirilmesi gerekir. Dübelin matkap ile duvara monte edilmesi için elmas uçlu matkap ucu ile uygun bir delik açılmalıdır. Duvara hangi matkap ucuyla delik açılması gerektiği önemli bir konudur. Matkap ucunun kalınlık ölçüsü, dübel ölçüsü ile aynı olmalıdır. Matkap ucunun kalınlığı, matkap ucunun üzerinde yazan numaralardan anlaşılabilmektedir. Ancak bu durum dübellerde daha farklıdır. Dübeller üzerinde herhangi bir numara bulunmamaktadır. Dübel numarası için kumpas kullanılması gerekmektedir.
Delik açarken matkabın darbe özelliği aktif olup, dübel uzunluğu ile matkap ucu aynı uzunlukta olması gerekmektedir. Bunun için elektrik bandı ile sarılarak işaretlenmelidir. Sonrasında matkap ucunun işaretli yerine kadar duvar delinmelidir. Hatta dübelin duvarda çıkıntı oluşturmaması için delme sırasında işaretli kısmı az bir oranda geçmekte fayda var. Delme işlemini tamamlamadan önce deliğin içinde ufak hareketlerle deliğin kenarlarına kuvvet uygulanmalıdır. Ancak deliğin fazla genişletilmemesine dikkat edilmelidir. Bu durumda sabitleme tam olamayacağından dübelin duvardan çıkma riski artacaktır.
Plastik dübel kullanılarak yüzey alanlara sabitlenen, ayrıca tornavida gibi araçların kullanımına kolaylığı sağlayan pratik bağlantı elemanlarına trifonlu kelepçe denir. Kelepçe üzerinde bulunan güvenlik pulu, montajda vidanın düşmesini engel olmaktadır. Oksitlenmeyi önlemek için 8–12 mikron çinko ile kaplıdır.
Trifonlu Kelepçeler boruların yatay yada dikey olarak duvar, tavan gibi yüzeylere monte edilerek sabitleme işleminde kullanılmaktadır.
Trifonlu Kelepçe Çeşitleri
Standart Trifonlu, Somunlu, Lastiksiz Somunlu, Uzun Trifonlu, Kısa Trifonlu, Spring, Ağır Yük (Kafalı ve Somunlu), PVC Kelepçe, Kombi Somunlu, Paslanmaz Somunlu, Paslanmaz Trifonlu
Trifonlu Kelepçelerin Avantajları
Boruların her türlü pozisyonda (yatay, düşey, dikey), duvar veya tavan gibi zeminlere montajı kolaylıkla sağlanmaktadır.
Yuvarlak çaplı hava kanallarının montajında da rahatlıkla kullanılmaktadır.
Çinko kaplı oluşundan paslanmaya karşı dirençlidir.
Kauçuk lastik belli oranlara kadar ses emilimi, titreşim sönümü ve sistemdeki ısı kaynaklı genleşmelere karşı kısmen absorbe sağlamaktadır. Ayrıca tercihe göre lastiksiz modelleri de üretilmektedir.
Tij Demir Nedir?
Tij Demir Nedir?
Trifonlu Kelepçe